Jadwiga SubczyńskaDryfujące cząstki 12—18.6.2020

Obiekty towarzyszące projekcji wideo tworzą swoisty ekosystem, który dzięki swojej wrażliwej tkance nieustannie zmienia się pod wpływem tlenu i światła. Spalające się rośliny znad martwego zbiornika dryfują w przestrzeni ekspozycji, dystrybuując wraz z dymem zgromadzoną w swoich fizycznych pokładach informację. Człowiek znajduje schronienie w szałasie, który rozświetlony ekranem, przypomina o bezpieczeństwie i pozwala palpacyjnie zgłębiać wirtualną warstwę wystawy. Może przyjrzeć się, jak inteligentna materia odnajduje swoje miejsce w fizycznym świecie.

Woda jest tu metaforą pustego archiwum, które choć piękne, zostało pozbawione szansy na zjednoczenie fauny i flory. Na ekranie widzimy uwodzące nas obrazy błękitnego lustra wody, zarejestrowane z lotu ptaka. Przypominają one egzotycznie położone wyspy, które można zobaczyć, nie mnożąc jednak węglowego śladu lotniczymi podróżami w odległe miejsca. Te lazurowe zbiorniki powstały na terenie dawnej odkrywki węgla brunatnego Gosławice. Miejsce to zostało przeznaczone na składowanie odpadów z pobliskich elektrowni pod koniec lat 70. ubiegłego wieku. Popiół i żużel zaczęły wytrącać substancje chemiczne, odczyn wody stał się więc silnie zasadowy. Wynikiem tego jest absolutny zakaz kąpieli, grożącej poparzeniem skóry, oraz brak jakichkolwiek organizmów zamieszkujących jezioro. To środowisko pozostaje jałowe z powodu przemysłowej aktywności człowieka. Mimo to rajski krajobraz stanowi częsty cel niedzielnych wycieczek Wielkopolan.

Oglądając wodę z lotu ptaka i dając się wciągnąć w hipnotyczny ciąg turkusowych obrazów, można odczuć pewien niepokój. Te zatrważająco spokojne wody ujawniają martwe, niezamieszkałe dno. W ich toni zainstalowano więc cyfrowe byty, będące wynikiem skanowania żelatynowych fragmentów ludzkiego ciała, otoczonych dodatkowo leśną fauną (gałęziami, konarami drzew). „Woda zachowuje nasze antropomorficzne sekrety, nawet jeśli wolelibyśmy o nich zapomnieć. Nasza odległa, a także bliższa przeszłość powraca do nas zarówno w strugach, jak i powodziach” (Astrida Neimanis, Hydrofeminism: Or, On Becoming a Body of Water, [w:] Undutiful Daughters: Mobilizing Future Concepts, Bodies and Subjectivities in Feminist Thought and Practice, eds. Henriette Gunkel, Chrysanthi Nigianni and Fanny Söderbäck, Palgrave Macmillan, New York 2012).

W uniwersum tej wystawy elementarne cząstki definiujące formę materialnej rzeczywistości rozpatrywane są zatem zarówno jako integralne elementy biologicznego kodu, jak i jako cyfrowe molekuły przetwarzane wtórnie przez zaawansowane technologicznie instrumenty meta-percepcji: soczewki, matryce i algorytmy, stanowiące rozszerzenie ludzkich mechanizmów poznawczych. Echa rozbitych obrazów powracają pod postacią na nowo scalającej się tkanki, dystrybuowanej w przestrzeni fizycznej oraz wirtualnej, definiującej sumę doświadczenia świata, który być może przekroczył już własny koniec. Przypuszczalnie w całym istniejącym obecnie nadmiarze reprezentacji granica między rzeczywistością a jej kresem stała się po prostu niezauważalna, a tym, co może stanowić reafirmację naszej egzystencji, jest zwykłe wyjście na zewnątrz – w kierunku naturalnego światła.

Jadwiga Subczyńska (ur. 1995) – absolwentka Wydziału Fotografii Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu, członkini Naukowego Towarzystwa Fotografii. W swoich pracach wykorzystuje szeroki zakres medium, m.in. odlewy z roślinnej żelatyny, instalacje holograficzne z użyciem 3D, książki artystyczne, wideo AR. Tematy, którymi się zajmuje, oscylują wokół epoki antropocenu i jego nowej materialności, pozaziemskiej wizji świata oraz powrotu do korzeni. W swojej twórczości integruje mistyczne postrzeganie rzeczywistości z fantazją naukową i technologią. W roku 2018 została laureatką nagrody ON Award – głównego wyróżnienia na festiwalu współczesnej fotografii OFF FESTIWAL w Bratysławie. Na przełomie lat 2016/2017 studiowała na Uniwersytecie Marmara w Stambule.