Radek Szlaga, Cezary PoniatowskiNATIVE SPEAKERS kuratorka: Alicja Rekść
7.10-25.11.2022

Cezary Poniatowski i Radek Szlaga mówią z pozoru zupełnie innymi językami artystycznymi, ich prace powstają na bazie odmiennych składni, ich gramatyki rządzą się niepowiązanymi ze sobą prawami. Stąd tytuł wystawy rozumieć można jako odwołanie do dwóch, różnych artystycznych dialektów. Ale zarazem nawiązuje on do dwuznaczności słowa „speaker” oznaczającego w języku angielskim nie tylko mówcę, lecz także głośnik, źródło dźwięku.

Monochromatyczna, niekiedy opresyjna estetyka Poniatowskiego naznaczona jest wpływem prac Henryka Morela (1937–1968). Przepełnia ją postapokaliptyczne napięcie, promieniujące z przydatnych niegdyś przedmiotów obitych w sztuczną skórę, dziś wytrąconych ze swoich pierwotnych funkcji i zebranych ponownie w tajemniczych dyspozycjach. Szlaga z kolei bawi się perfekcyjnie opanowanym medium malarstwa, łamiąc jego kody – skręcając to raz w kierunku abstrakcji, raz w kierunku psotnego realizmu. Drażni się z ilustracyjnymi, zamaszystymi tendencjami znanymi z post-Tuymansowskich twórców, szczodrze rozsypując motywy, pułapki, snując osobiste historie.

 Głównym tematem wystawy „Native Speakers” w galerii Skala jest dźwięk – jego znaczenie w kulturze, ale także wizja jego zagłuszenia, odcięcia, unicestwienia. Muzyka stanowi element naszej kształtującej się tożsamości – stąd nagrywanie na czyste kasety rockowych piosenek w latach osiemdziesiątych czy dziewięćdziesiątych przybierało formę niemal mistycznego rytuału i klarownej deklaracji światopoglądowej. Radek Szlaga, wychowany na ideałach zimnowojennego snu o Ameryce, sięga po ścieżki dźwiękowe swojego dzieciństwa. Nie ma tu idealizacji, jest  rozliczenie, przetykane lekką nostalgią i humorem. dobrze oddaje je hasło „Malarstwo” wpisane w kształt słynnego logo Metalliki. Poniatowski konstruuje swoje prace z elementów przywodzących na myśl pomieszczenia wyizolowane akustycznie. Ich budulcem często są głośniki – głuche, wydrążone, pozbawione swojej pryncypalnej funkcji. To uniwersum wydziedziczonych obiektów, zszywanych niekiedy grubym szwem z opasek zaciskowych, łypiących na widza pustymi oczodołami lornetek. Panuje tu melancholijny niepokój, wynikający z naznaczenia swoistego wybrakowaniem, ale także poczucie groteski i ironii. Odradza się tu także klimat dystopijnych scenografii znanych z filmów, takich jak „Mad Max”.

 Oba te archipelagi spajane są odniesieniami do muzyki – zarówno śladów jej obecności, jak i jej uporczywego braku. I choć próżno szukać dźwięku dosłownie wydobywającego się z którejkolwiek z prac, wizualna rytmika okazuje się zupełnie wystarczająca. 

Artystów łączy także zanurzenie w kulturze amerykańskiej. Szlaga skłania się ku Stanom Zjednoczonym doby końca zimnej wojny, krainie pełnej rezolutnej nadziei, wdrukowanej w cały arsenał popularnej rozrywki. Poniatowski czerpie z ikonografii amerykańskiej skoncentrowanej na społecznych lękach, drążonych notorycznie w tamtejszym kinie motywach postapokaliptycznych. Wszystko to składa się na intrygujący dwugłos mówiący o fantazmatach, nostalgii i pasji. 

Alicja Rekść

Cezary Poniatowski (ur. 1987) – ukończył Akademię Sztuk Pięknych w Warszawie, gdzie uzyskał tytuł magistra. Zajmuje się głównie instalacją, rzeźbą, interwencjami site-specific.

Jego ostatnie pokazy indywidualne obejmują: Heavy Silence, Fonderia Battaglia, Milan, Italy (2021); Relief, Basilica di San Celso, Milan, Italy (2021); Vaults and Swellings, Contemporary Art Centre FUTURA, Prague, Czech Republic (2021); Welcome to Itchy Truths, Galeria Stereo, Warsaw, Poland (2020); Hearth, Jan Kaps, Cologne, Germany (2020); Hereafter (with Sami Schlichting), Mélange, Cologne, Germany (2019); Sick-box, Galeria Stereo, Warsaw, Poland (2018); Compost, Centre for Contemporary Art Ujazdowski Castle, Warsaw, Poland (2017). 

Jego ostatnie pokazy grupowe obejmują: Material Fatigue, Museum of Textiles, Łódź, Poland (2022); Native Speakers, galeria SKALA, Poznań, Poland (2022); Man’s Traces in Nature, Galeria Wschód, Warsaw, Poland (2022); Phantasmata, Public Gallery, London, United Kingdom (2022); A Glimpse of the Setting Remains, Clima, Milan, Italy (2022); Metabolic Rift, Kraftwerk Berlin, Berlin, Germany (2021); All Worlds Are Flat, Blindside, Melbourne, Australia (2021); The Spirit of Nature and Other Fairy Tales. 20 years of The ING Polish Art Foundation, Muzeum Śląskie, Katowice, Poland (2019); Nosztrómo, Ashes/Ashes, New York, United States (2019); Waiting for Another Coming, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, Warsaw, Poland (2018); Doors of Paradise, Union Pacific, London, United Kingdom (2018); Friend of a Friend in Berlin, ChertLüdde, Berlin, Germany (2018).

Radek Szlaga (ur.1979) – absolwent Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu. Media, w których głównie pracuje to malarstwo, rysunek, rzeźba i instalacja. Szlaga w swojej twórczości podejmuje eksploracyjne i eksperymentalne działania obejmujące kulturę wizualną Europy Wschodniej oraz Ameryki łącząc te wątki z własnym doświadczeniem migranta. Kluczem do zrozumienia prac Szlagi jest badanie tożsamości i granicy między rzeczywistością a symulacją. Jego praktyka opiera się zarówno na badaniach historycznych, jak i introspekcyjnym wydobywaniu własnych wspomnień i marzeń. Szlaga opisuje swoje malarskie podejście jako „sposób myślenia”, który implikuje nieustanne rewizje i „odrywanie” kolejnych warstw tradycji i historii poprzez selektywny recykling znalezionych i archiwalnych obrazów. Często polega to na dosłownym „kopiuj/wklej” i przenoszeniu fragmentów z jednego płótna na drugie.

Wybrane wystawy indywidualne: Kill Your Idols, San Celso, Mediolan, Włochy (2022); Diaspo⟨r⟩a, Postmasters Gallery, Rzym, Włochy (2021); Mercator, LETO, Warszawa (2021); Miejsca, których nie miałem zamiaru zobaczyć, Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki, Warszawa (2019); Places I Had No Intentions of Seeing, Museum Jerke, Recklinghausen, Niemcy (2018); Różne Bozie, Mathare Art Gallery, Nairobi, Kenia (2017); Puritan, Pioneer Works, Nowy Jork, USA (2015).

Wybrane wystawy zbiorowe: The Worlds Within, Spazio Field , Palazzo Brancaccio, Rzym, Włochy, (2021); Dzikość serca, Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki, Warszawa (2018); The Travellers, KUMU, Tallinn, Estonia (2017); Post-Peace, Württembergischer Kunstverein in Stuttgart, Niemcy (2017); this one is smaller than this one, Postmasters Gallery, Nowy Jork, USA (2016); State of Life. Polish Contemporary Art Within a Global Circumstance, National Art Museum of China, Pekin, Chiny (2015); Tribute to Errors and Leftovers, Performa 13, Nowy Jork, USA (2013).

Mieszka i pracuje w Brukseli.

Alicja Rekść (ur. 1986)  – doktor nauk o sztuce, krytyczka, niekiedy kuratorka; z pochodzenia łodzianka. Mieszka i pracuje w Paryżu.

Art Viewer: Cezary Poniatowski, Radek Szlaga „Native Speakers” at galeria SKALA